SĄSIEDZTWO – OLSZTYN
„Sąsiedztwo – moje miejsce na mapie”
to projekt oparty na budowie więzi sąsiedzkich pomiędzy społecznościami romskimi i nie-romskimi w Olsztynie i Nowej Hucie
W maju i czerwcu 2021 zostały przeprowadzone rozmowy z trzema pokoleniami Romów i ich sąsiadami z grupy dominującej. Rozmowy dotyczyły wspomnień i osobistych historii związanych z miejscem zamieszkania. Służyły one pobudzeniu refleksji, sprawczości i odpowiedzialności za miejsce zamieszkania poprzez odkrywanie jego specyfiki, historii, ekologii i tego co wpływa na jakość codziennego życia. Przeprowadzone zostały także rozmowy organizacyjne ze wszystkimi instytucjami i organizacjami zaangażowanymi w projekt m.in: Studio Reportażu przy Teatrze Jaracza w Olsztynie, Miejski Ośrodek Kultury w Olsztynie, Arka. Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom i Rodzinie w Olsztynie, Stowarzyszenie Wspólnoty Kulturowej „Borussia”, Olsztyńskie Stowarzyszenie Kultury Niemieckiej, Federacja FOSa, Szkoła Podstawowa nr 2 w Olsztynie i Centrum Aktywnego Seniora.
MAPA SPOŁECZNA
W wyniku rozmów zebrane zostały materiały które posłużyły do stworzenia zawartości mapy społecznej. Materiały te zostały uzupełnione o pochodzącą od rozmówców i ich sąsiadów ikonografię i zredagowane w formie mapy. Na podstawie tych informacji został wspólnie opracowany scenariusz spaceru sąsiedzkiego. Wydrukowana mapa społeczna posłużyła jako ważny element spaceru sąsiedzkiego – zorganizowanego w sierpniu 2021 wspólnie ze Stowarzyszeniem „Hitano” publicznego działania sąsiedzkiego.
Uczestnicy spaceru mogli posłuchać opowieści olsztynian, w tym swoich sąsiadów,, a także zabrać głos w rozmowach dotyczących konkretnych miejsc i relacji sąsiedzkich zobaczyć wpisany w lokalna architekturę krótki fragment spektaklu „Baśń Żywa” zrealizowanego przez dzieci romskie i nie-romskie dzieci w 2018 roku.
SPACER
Podczas spaceru spontanicznie wypowiadali się przedstawiciele sąsiedzkich wspólnot. Osoby te podkreślały wielokulturowy charakter Olsztyna. Spacer zakończył się muzyką na żywo śpiewem i tańcem w miejscu związanym z historią sąsiedzką Romów i nie-Romów, oraz wspólnym posiłkiem zorganizowanym przez lokalną społeczność romską.
Zakończenie odbyło się na jednym z podwórek współdzielonych przez romskich i nie-romskich sąsiadów . Jeden z garaży udało nam się zamienić na scenę oraz „pomieszczenie kinowe”. W garażu zostały odegrane fragmenty spektaklu: „Khetane czyli wspólnie”, który Fundacja Art Junction zrealizowała wspólnie z olsztyńskimi Romami w Teatrze im. Stefana Jaracza w 2019 roku. W zaimprowizowanym kinie pokazaliśmy także unikalne materiały dokumentalne z historii osiedlania się Romów w Olsztynie w latach 80-tych oraz z wydarzeń z miasta związanych ze społecznościami romską i nieromską z lat 90-tych.
Na zakończenie spaceru z pomocą dzieci został postawiony symboliczny znak sąsiedzki:
ZNAK SĄSIEDZKI
Ławka ze stołem skonstruowane z materiałów pochodzących z recyklingu. Ławka została wykonana tak aby mogła służyć jak stół do gier. Dzieci stale bawiące się w tej okolicy wykonały planszę oraz pionki do gry.
We wrześniu przeprowadziliśmy w szkole podstawowej numer 2, warsztaty antydyskryminacyjne dla uczniów i nauczycieli, w tym dla asystentów edukacji romskiej, a także warsztaty mediacji rówieśniczej dla młodzieży.
+ RELACJE ZNAJDUJĄ SIĘ TAKŻE NA STRONIE SPOŁECZNOŚCIOWEJ PROJEKTU
Wcześniejsza współpraca ze świetlicą integracyjną „GAJA” i Stowarzyszeniem HITANO w Olsztynie
⇓
BAŚŃ ŻYWA
Spektakl zrealizowany ze Stowarzyszeniem Kultury Romskiej „Hitano” z Olsztyna 2018
+ GŁOSY Z OLSZTYNA:
Bartek Fedorowicz: „ Jesteśmy Polakami narodowości romskiej. I chcemy się dać poznać, bo mieszkamy, dzielimy te ulice i chcemy, żeby spotykając się na ulicach nie było tego zgrzytu, jaki był przed laty i jest dotychczas jeszcze gdzieniegdzie.”
Brygida Bilicka” „ Ja kocham Olsztyn. Nie zamieniłabym go na inne miasto. Ja się tu urodziłam, wychowałam, tu są moje korzenie. Uwielbiam to miasto.”
Uczestnik spaceru: „Bardzo sympatyczne popołudnie. Ala mnie tu wyciągnęła i powiedziała, że coś takiego się wydarza. I to było bardzo fajne i dobrze się tu bawię i dobrze się czuję. Fajne wydarzenie.”
Ala Berezowska: „Mi się bardzo podoba taka otwartość, która tutaj zaistniała, rozpoczynając od wspólnego przejścia się przez miasto, następnie zabawy pod ratuszem, zbudowały jakąś więź.”
Krystyna Jurewicz: „Dobry sposób na poznanie się ludzi z różnych zakątków. My tutaj mieszkamy od iluś lat, niektórzy mieszkają dziesiątki, inni się przeprowadzili. Przy takim projekcie to się ludzie poznają lepiej.”
Barbara Berezowska: „Poznawać się zawsze warto. Można poznawać innego człowieka jako członka rodziny jako przedstawiciela mniejszości. Mniejszość romska jest w Olsztynie obecna, więc jak najbardziej powinna być zauważana.”
Andrzej Szramka: „Jestem urodzony w Olsztynie, od ponad 30 lat mieszkamy w Niemczech i widząc te akcje współdziałania z Romami, poznawania ich kultury – znajduję to wszystko bardzo bardzo pozytywnie. Tych ludzi i ich kulturę trzeba poznać, jest to bardzo ciekawa kultura, dla nas nieznana. Chwalę taką inicjatywę i lubię tych ludzi. Kocham ich.”
Projekt realizowany z dotacji programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy finansowanego przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach Funduszy EOG.