„Sąsiedztwo – moje miejsce na mapie”

to projekt oparty na budowie więzi sąsiedzkich pomiędzy społecznościami romskimi i nie-romskimi w Olsztynie i Nowej Hucie.

W marcu i kwietniu 2022 przeprowadziliśmy rozmowy z trzema pokoleniami Romów i z ich sąsiadami z Nowej Huty oraz przeprowadziliśmy warsztaty antydyskryminacyjne  dla uczniów i nauczycieli, w tym asystentów edukacji romskiej, a także warsztaty mediacji rówieśniczej dla młodzieży. Rozmowy, tak jak w  naszym poprzednim działaniu w ramach projektu „Sąsiedztwo” w Olsztynie, dotyczyły wspomnień i osobistych historii związanych z miejscem zamieszkania.  Odkrywały jego specyfikę, historię, ekologię i to co wpływa na jakość codziennego życia. Nawiązaliśmy  współpracę z lokalnymi organizacjami i instytucjami. Kluczowe dla prowadzonych przez nas działań były Stowarzyszenie Integracyjne Sawore,  funkcjonujący przy Teatrze Łaźnia Nowa Dom Utopii – Międzynarodowe Centrum Empatii, a także lokalni fascynaci Nowej Huty.  

MAPA SPOŁECZNA

Zebrane w wyniku rozmów i spotkań materiały posłużyły do stworzenia treści mapy społecznej Nowej Huty. Wzbogaciliśmy je fotografiami pochodzącymi  z miejskich praz prywatnych archiwów  oraz rysunkami z warsztatów z dziećmi i młodzieżą. Wszystkie te treści zostały zebrane i przedstawione zarówno w formie mapy papierowej, jak i cyfrowej.  Mapa stała się podstawą do opracowania scenariusza spaceru sąsiedzkiego, a później stała się jego waznym elementem – każdy z uczestników mógł dzięki niej rozpoznawać kolejne punkty na trasie.

Spacer przeprowadziliśmy w dniu 25 czerwca 2022 wędrując od Placu przy Poczcie do Domu Utopii.
Uczestnicy spaceru mogli posłuchać swoich sąsiadów, a także zabrać głos w rozmowach dotyczących konkretnych miejsc i lokalnych wspomnień. 

   SPACER

Podczas spaceru spontanicznie wypowiadali się przedstawiciele lokalnych sąsiedzkich wspólnot, romskich i nieromskich.  Osoby te podkreślały specyficzny charakter Nowej Huty, miasta-dzielnicy zbudowanej od zera, w której każdy kilkadziesiąt lat temu był nowy. Podkreślano też obecność w tym miejscu społeczności romskiej – obecnej tu  od samego początku istnienia  Huty – oraz jej udział w tworzeniu tego miejsca i jego unikalnego charakteru. Istotnym wątkiem rozmów była także historia Nowej Huty za czasów wczesnej „Solidarności”. Nowohucianie, zarówno Romowie i nie-Romowie są dumni ze swojej postawy i walki w tamtym czasie. Jednym z ostatnich działań na trasie spaceru było odsłonięcie namalowanego wspólnie z lokalną młodzieżą muralu zakrywającego brudne dotychczas ściany garażu na przeciwko Domu Utopii. Mural jest symbolem sąsiedzkiego współistnienia Romów i nie Romów w nowej  Hucie.
Spacer zakończył się muzyką na żywo, warsztatem tańca romskiego i poczęstunkiem romskiej kuchni.

Zakończenie odbyło się w Domu Utopii  centrum, którego twórcy postrzegają jego rolę rolę jako bycie „nowym sąsiadem” w lokalnym środowisku. 

Mural na jednym z garaży na przeciwko wejścia do Domu Utopii pozostał jako trwały znak naszych działań.

ZNAK SĄSIEDZKI

Jego charakter nawiązuje do stylistyki Nowej Huty  pokazując także wpisany w symbol „pinezki” – oznakowania miejsca – także romski ideogram koła.  Młodzież ze Stowarzyszenia „Sawore” , która współtworzyła mural dba o jego stan. W grudniu 2023 razem z opiekunami z „Sawore” naprawiło szkody jakie  na muralu wyrządzili wandale – zamalowując napisy, które sie na nim pojawiły. Wierzymy, że dzieki nim mural jeszcze długo bedzie miejscem, przypominającym nowohucianom o wadze idei sąsiedztwa i że tak jak dotąd przechodnie bedą mogli robic sobie z nim wspólne fotografie.

+ BEZPOŚREDNIE RELACJE ZNAJDUJĄ SIĘ NA STRONIE SPOŁECZNOŚCIOWEJ PROJEKTU

Przy okazji działań w Nowej Hucie  zorganizowaliśmy także warsztat dla dzieci i opiekunów  przeprowadzony w siedzibie Stowarzyszenia Integracyjnego „Sawore” przez przedstawicielkę naszego norweskiego partnera – reżyserkę Rezan Saleh. Podczas swojego pobytu w Polsce  Rezan Saleh odwiedziła także instytucje społeczne i kulturalne we Wrocławiu i Krakowie (Nowej Hucie) (Instytut Grotowskiego, Miserart, Stowarzyszenie „Harangos”, Dom Utopii, Crikoteka) Miała okazję zapoznać się z  pracą tych instytucji a także wziąć udział w warsztatach romskiej kuchni i tańca.